Tại nơi làm việc ở Na Uy: Các quyền lợi và bổn phận của bạn

Ở Na Uy không có mức lương tối thiểu chung. Tuy vậy, mức lương tối thiểu đã được đưa vào trong một số ngành:

• Xây dựng
• Dọn dẹp vệ sinh
• Nghỉ qua đêm, phục vụ ăn uống và cung cấp chế biến thức ăn
• Kỹ nghệ đóng tàu, bảo trì và sửa chữa tàu
• Nông nghiệp và làm vườn
• Các doanh nghiệp chế biến thức ăn cá
• Điện
• Vận tải hàng hóa đường bộ
• Vận tải hành khách bằng xe du lịch

Kiểm tra xem bạn có nhận được mức lương tối thiểu không

Các mức giá này được cập nhật thường xuyên.

Tiền lương của bạn được thỏa thuận giữa bạn và chủ nhân như là một phần của hợp đồng lao động. Hãy kiểm tra với một tổ chức công đoàn trong ngành của bạn về những mức giá nào đang được áp dụng.

Thêm thông tin về các nghiệp đoàn ở Na Uy 

Ở Na Uy, việc trả lương thường được thỏa thuận mỗi tháng một lần.

Tiền lương phải được trả trực tiếp vào tài khoản của bạn.

Khi phát lương, hoặc ngay sau đó, chủ nhân phải đưa cho bạn một phiếu lương cho biết là bạn nhận được tiền lương gộp bao nhiêu, khoản trừ thuế và các khoản khấu trừ khác từ lương gộp của bạn, số tiền bạn được trả (lương thuần) và cách tính tiền khi nghỉ phép. Nếu không nhận được phiếu lương, bạn phải yêu cầu chủ nhân của bạn về điều này. 

Nếu bạn có ID điện tử (thí dụ MinID hoặc BankID) (difi.no), bạn có thể kiểm tra những gì chủ nhân của bạn đã báo cáo về tiền thuế và tiền lương của bạn, bằng cách đăng nhập vào tiền thuế của tôi min skatt (skatteetaten.no).

Theo quy tắc chính, chủ nhân không thể thực hiện các khấu trừ từ tiền lương hoặc tiền khi nghỉ phép của bạn. Việc khấu trừ từ tiền lương chỉ có thể được thực hiện nếu đã được quy định theo luật, hoặc được thỏa thuận trước trên giấy tờ. Nếu bạn làm hư hại hoặc làm mất một món đồ gì, bạn phải đồng ý trừ tiền lương sau khi xảy ra sự rủi ro đó.

Liên hệ ngay với chủ nhân bằng lời nói, sau đó bằng giấy tờ.

Liên hệ với công đoàn của bạn hoặc luật sư/người phụ giúp về pháp lý; đem theo hợp đồng lao động, bảng chấm công, phiếu lương và các giấy tờ tương tự.

Thêm thông tin về những việc bạn sẽ làm nếu chủ nhân không trả những gì mà bạn được hưởng 

Ở Na Uy, nguyên tắc chính là tất cả mọi người lao động đều được có những ngày nghỉ phép và tiền khi nghỉ phép. Bạn được nghỉ 25 ngày làm việc mỗi năm. Ngày làm việc là tất cả những ngày không phải là chủ nhật, những ngày nghỉ cuối tuần hay những ngày lễ theo luật định.

Người lao động có quyền lợi và bổn phận nghỉ phép đầy đủ, và chủ nhân có bổn phận sắp xếp để bạn được nghỉ phép đầy đủ. Bạn không thể tự do quyết định khi nào bạn sẽ nghỉ phép. Nếu bạn có kế hoạch cụ thể về việc nghỉ phép, hãy nhớ hỏi chủ nhân hai tháng trước đó để biết khi nào việc nghỉ phép sẽ được ấn định.

Nếu không có sự đồng ý, chủ nhân có tiếng nói cuối cùng trong việc này. Tuy vậy bạn có thể yêu cầu được nghỉ phép 3 tuần liên tiếp trong thời gian chính để nghỉ phép là từ ngày 01.06 đến 30.09.

Tiền khi nghỉ phép thay thế cho tiền lương lúc bạn nghỉ phép, và chiếm tối thiểu 10,2% tiền lương gộp của bạn. Tiền khi nghỉ phép sẽ được trả lúc bạn nghỉ phép vào năm sau hoặc khi bạn chấm dứt việc làm. Nếu bạn trên 60 tuổi, tỷ lệ này là 12,5% và bạn được hưởng thêm một tuần nghỉ phép so với bình thường

Thêm thông tin về tiền khi nghỉ phép 

Mọi người làm việc ở Na Uy đều phải có thẻ thuế. Thẻ thuế cho chủ nhân của bạn biết về số tiền thuế sẽ được trừ từ tiền lương của bạn.

Bạn có thể trả thuế bằng hai cách:

• trả thuế cách đơn giản từ tiền lương
• trả thuế cách bình thường

Trả thuế cách đơn giản từ tiền lương

Hầu hết những người lao động nước ngoài là những người mới đến Na Uy, sẽ tự động tham gia giải pháp đóng thuế tự nguyện, trả thuế cách đơn giản từ tiền lương khi họ xin thẻ thuế (skatteetaten.no).Khi đó, bạn sẽ trả một tỷ lệ phần trăm tiền thuế cố định hàng tháng mà chủ nhân của bạn sẽ trừ ra từ tiền lương của bạn. Khi bạn nhận lương, tiền thuế của bạn đã được trả đầy đủ.

Bạn có thể chọn giải pháp trả thuế cách đơn giản từ tiền lương và trả thuế theo các quy tắc bình thường nếu điều đó có lợi cho bạn.

Trả thuế cách bình thường

Nếu bạn trả thuế theo các quy tắc bình thường, thì tiền thuế mà bạn trả sẽ được điều chỉnh dựa theo  tiền lương bạn kiếm được trong khoảng một năm.

Vào tháng 03 hoặc tháng 04 của năm sau, sau khi bạn đã làm việc, bạn sẽ nhận được tờ khai thuế với thông tin về thu nhập của bạn. Bạn phải kiểm tra lại tờ khai thuế và thực hiện những thay đổi nếu có các thông tin nào không chính xác. Sau đó, bạn sẽ nhận được một bản quyết toán thuế cho biết là bạn đã trả thuế ít hay nhiều. Nếu đã trả thuế ít, bạn phải trả số tiền còn thiếu. Nếu đã trả thuế nhiều, bạn sẽ nhận lại số tiền đã trả dư.

Thêm thông tin về các giải pháp trả thuế ở Na Uy (skatteetaten.no)

Theo nguyên tắc chính, giờ làm việc bình thường ở Na Uy là:

• 9 giờ trong khoảng 24 giờ (ngày làm việc bình thường)
• 40 giờ trong khoảng 7 ngày (tuần làm việc bình thường)

Có một số trường hợp ngoại lệ.

Thêm thông tin về giờ làm việc 

Nếu bạn làm việc giờ phụ trội, bạn phải được có thêm ít nhất 40 % của tiền lương giờ đã được thỏa thuận. Bạn có thể ký một thỏa thuận trên giấy tờ với chủ nhân của mình về toàn bộ hoặc phần nào của số giờ làm phụ trội sẽ được nghỉ bù. Phụ cấp làm việc giờ phụ trội phải luôn được trả thêm tối thiểu 40 %.

Thêm thông tin về giờ phụ trội

Bạn được quyền nghỉ giải lao ít nhất một lần nếu bạn làm việc hơn 5,5 giờ.

Nếu làm việc 8 giờ, thì bạn được nghỉ giải lao tối thiểu 0,5 giờ.

Nếu không có phòng nghỉ giải lao thích hợp, thời gian nghỉ giải lao phải được xem như là giờ làm việc được trả lương.

Nếu bạn làm việc nhiều hơn 2 giờ so với giờ làm việc bình thường mỗi ngày thì bạn được nghỉ giải lao 0,5 giờ, và giờ nghỉ này phải được xem như là một phần của giờ làm việc. 

Cách tính trung bình cho phép phân chia giờ làm việc theo một cách khác, nghĩa là bạn có thể làm việc nhiều hơn ranh giới so với giờ làm việc bình thường trong một số giai đoạn, ngược lại bạn sẽ làm việc ít hơn cách tương đương trong các giai đoạn khác. Giờ làm việc trung bình sẽ không vượt quá 40 giờ mỗi tuần.

Thêm thông tin về cách tính trung bình của giờ làm việc (bằng tiếng Na Uy)

Người lao động được hưởng ít nhất:

• Nghỉ làm việc 11 giờ liên tục trong khoảng 24 giờ
• Nghỉ làm việc 35 giờ liên tục trong khoảng 7 ngày

Có thể áp dụng các ngoại lệ hoặc các thỏa thuận khác.

Theo khởi điểm, làm việc vào ban đêm (từ 09 giờ tối đến 06 giờ sáng) và làm việc vào chủ nhật là không được phép trừ khi đặc tính của công việc khiến đây là điều cần thiết. Việc trả lương cho công việc này phải được thỏa thuận trên giấy tờ trong hợp đồng lao động. 

Thêm thông tin về công việc vào chủ nhật (bằng tiếng Na Uy)

Thêm thông tin về công việc vào ban đêm (bằng tiếng Na Uy)

Tất cả thời gian mà bạn dành cho chủ nhân sử dụng, phải được ghi vào sổ như là giờ làm việc. Chủ nhân phải có quy trình về cách ghi lại giờ làm việc, và người lao động phải được thông báo về quy trình này. Điều quan trọng là việc ghi giờ làm việc phải rõ ràng và dễ hiểu. Theo nguyên tắc chính, thời gian bắt đầu và thời gian kết thúc phải được ghi lại.

Bạn được quyền có một hợp đồng lao động trên giấy tờ với chủ nhân của bạn. Điều này áp dụng cho dù đó là sự tuyển dụng lâu dài hay tạm thời, và bất kể bạn sẽ làm việc ở đó bao lâu, ngay cả khi công việc chỉ kéo dài trong một ngày. Không có ngoại lệ nào được áp dụng đối với quy tắc này.

Chủ nhân có trách nhiệm sắp xếp để một hợp đồng lao động trên giấy tờ được ký kết. Hợp đồng lao động là quan trọng và xác nhận về tình trạng việc làm của bạn. Hợp đồng lao động phải có các thông tin quan trọng đối với việc làm của bạn, chẳng hạn như tiền lương, thời điểm trả lương, giờ làm việc, tiền khi nghỉ phép và thời gian kéo dài của công việc.

Đọc và hiểu những gì được viết trong hợp đồng lao động của bạn.

Những điểm quan trọng là:

• Bạn là nhân viên được tuyển dụng lâu dài hay tạm thời?
• Bạn sẽ làm việc bao nhiêu giờ mỗi ngày và mỗi tuần?
• Nơi làm việc của bạn ở đâu? Bạn sẽ làm việc ở nhiều nơi chứ?
• Tiền lương và các điều kiện trả lương. Có thỏa thuận về phụ cấp khi nghỉ phép không?

Các khía cạnh đặc biệt khác:

• Cách tính trung bình của giờ làm việc
• Làm việc vào ban đêm và vào chủ nhật, và phụ cấp thêm cho công việc đó
• Phụ cấp ăn uống và chỗ ở nếu bạn làm việc tại nhiều nơi
• Bạn có thuê chỗ ở từ chủ nhân của bạn không?

Hãy hỏi chủ nhân của bạn nếu có điều gì không rõ ràng.

Hợp đồng lao động cần phải được ký kết càng sớm càng tốt và có chữ ký của cả hai bên trễ nhất là một tháng sau khi bạn bắt đầu làm việc. Sở thanh tra lao động không khuyến cáo làm việc mà không có hợp đồng lao động.

Thêm thông tin về yêu cầu đối với nội dung trong hợp đồng lao động

Mẫu hợp đồng lao động được dịch sang nhiều ngôn ngữ

Nguyên tắc chính ở Na Uy là sự tuyển dụng lâu dài và hợp đồng lao động có hiệu lực cho đến khi bạn hoặc chủ nhân của bạn chấm dứt hợp đồng. Nếu trong hợp đồng lao động có một ngày kết thúc, thì bạn được tuyển dụng tạm thời. Có những quy tắc đặc biệt liên quan đến tính hợp pháp của điều này.

Thêm thông tin thêm về sự tuyển dụng tạm thời hoặc lâu dài 

Bạn cũng có thể làm việc cho một công ty cung cấp nhân sự. Khi đó, chính công ty cung cấp nhân sự là chủ nhân của bạn, và sẽ thuê bạn làm việc cho những người khác. Trong trường hợp đó bạn sẽ không có những điều kiện về tiền lương và làm việc tệ hơn những nhân viên làm việc lâu dài với công việc tương tự.

Nếu bạn làm việc vào các thời điểm khác nhau trong ngày, chủ nhân phải lập một lịch làm việc cho biết từng nhân viên sẽ làm việc vào những tuần nào, những ngày nào và giờ giấc nào. Lịch làm việc phải được soạn thảo càng sớm càng tốt và trễ nhất là hai tuần trước khi bạn bắt đầu công việc. Các nhân viên cần phải được tiếp cận dễ dàng với lịch làm việc.

Nếu bạn được chủ nhân cử đến Na Uy để thực hiện một nhiệm vụ công tác, về cơ bản thì bạn có các quyền lợi giống như nhân viên Na Uy. Điều này cũng áp dụng nếu bạn được tuyển dụng bởi một công ty cung cấp nhân sự hoặc trong một tập đoàn và được cử đến một bộ phận ở Na Uy.

Thêm thông tin về nhân viên được cử đi công tác xa 

Nếu chủ nhân của bạn cử bạn đi công tác mà bạn cần phải nghỉ qua đêm ở xa nhà, thì theo nguyên tắc chính, chủ nhân phải sắp xếp về ăn uống và chỗ ở. Giá biểu về công tác phí thì cố định, trả tiền theo hóa đơn, hoặc những điều tương tự cũng có thể được thỏa thuận. Ngoài ra còn có những yêu cầu về tiêu chuẩn chỗ ở của bạn.

Thêm thông tin về yêu cầu đối với chỗ ở 

Nếu chủ nhân cho bạn thôi việc thì điều này phải có lý do thực tế. Sự cho thôi việc phải được viết trên giấy tờ. Bạn được quyền làm việc và được trả lương đến hết thời hạn cho thôi việc, tức là một tháng nếu không có quy định nào khác trong hợp đồng lao động của bạn. Thời hạn này bắt đầu từ ngày 1 của tháng sau, sau khi chủ nhân thông báo cho thôi việc.

Khi có những vi phạm nghiêm trọng của hợp đồng lao động, chủ nhân có thể sa thải bạn. Điều này có nghĩa là hợp đồng lao động sẽ kết thúc với hiệu lực ngay lập tức, và bạn phải chấm dứt công việc của mình.

Thêm thông tin về sự cho thôi việc 

Trong những thời điểm khó khăn về kinh tế, chủ nhân có thể cho bạn nghỉ việc tạm thời. Bổn phận làm việc và bổn phận trả lương sẽ tạm thời chấm dứt. Bạn phải được thông báo trước, và có thể được hưởng trợ cấp thất nghiệp từ NAV. 

Thêm thông tin về sự cho nghỉ việc tạm thời 

Ở Na Uy, hầu hết các chủ nhân trong lãnh vực tư nhân có bổn phận để dành tiền lương hưu cho nhân viên của mình. Điều này được gọi là lương hưu cưỡng bách ("obligatorisk tjenestepensjon") (OTP).

Chủ nhân của bạn phải để dành ít nhất 2 % tiền lương của bạn cho lương hưu. Để được hưởng OTP, bạn phải là thành viên của quỹ an sinh đại chúng ("folketrygden") (nav.no).

Nếu bạn có ID điện tử (thí dụ: "MinID" hoặc "BankID"), bạn có thể kiểm tra xem mình có thỏa thuận nào về tiền lương hưu không (bằng tiếng Na Uy) (norskpensjon.no).

Nếu bạn nghĩ là chủ nhân của bạn có bổn phận để dành tiền lương hưu cho bạn, nhưng đã không làm như vậy, bạn có thể báo cách ẩn danh cho Cơ quan thuế (skatteetaten.no).

Chính chủ nhân của bạn có trách nhiệm để cho môi trường làm việc tại nơi làm việc được an toàn và bảo đảm. Chủ nhân cần phải hợp tác với nhân viên để đánh giá về các mối nguy hiểm có thể xảy ra tại nơi làm việc, và chịu trách nhiệm thực hiện các biện pháp để loại bỏ hoặc giảm thiểu nguy cơ nhân viên bị bệnh hoặc bị thương tại nơi làm việc. Chủ nhân phải sắp xếp để bạn được đào tạo bằng ngôn ngữ mà bạn hiểu.

Tất cả các hãng xưởng doanh nghiệp tại Na Uy phải có người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc do các nhân viên trong hãng xưởng doanh nghiệp đó chọn ra. Là một nhân viên, bạn cần phải biết ai là người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc, và bạn có thể liên lạc với người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc bằng cách nào. Người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc sẽ để ý đến việc chủ nhân có thực hiện các bổn phận của mình liên quan đến sự an toàn, sức khỏe và phúc lợi của nhân viên hay không. Nếu bạn gặp vấn đề tại sở làm, bạn có thể đem việc này ra thảo luận với người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc.

Thông tin thêm về người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc (bằng tiếng Na Uy)

Trong ngành xây dựng và thiết kế công trình, ngành khách sạn, nhà hàng và dọn dẹp vệ sinh, có một giải pháp với những người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc ở khu vực nhằm hỗ trợ các chủ nhân và người lao động trong môi trường làm việc.

Thêm thông tin về giải pháp với những người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc ở khu vực (bằng tiếng Na Uy)

Là một nhân viên, bạn cũng có bổn phận góp phần để cho nơi làm việc có được các điều kiện làm việc an toàn và bảo đảm. Hãy tuân thủ những hướng dẫn của hãng xưởng doanh nghiệp, dùng các thiết bị bảo hộ bắt buộc và góp phần ngăn ngừa tai nạn và thương tích. Thông báo cho chủ nhân và người đại diện chăm lo đến môi trường làm việc về các hoàn cảnh làm việc nguy hiểm.

Thẻ sức khỏe, môi trường và an toàn "HMS-kort" là một thẻ bắt buộc, mà tất cả nhân viên ngành xây dựng, dọn dẹp vệ sinh và nhân viên làm công việc chăm sóc xe, thay bánh xe và bảo quản cất giữ bánh xe cần phải mang theo và trông thấy rõ tại nơi làm việc. Thẻ này áp dụng cho tất cả các công ty doanh nghiệp thực hiện công việc ở Na Uy: công ty Na Uy và công ty nước ngoài, doanh nghiệp cá thể và cơ quan cung cấp nhân sự, và cho các công tác dài hạn hoặc ngắn hạn.

Chủ nhân có trách nhiệm đặt thẻ HMS cho bạn. Thẻ này chỉ dành riêng cho bạn và có giá trị trong thời gian tuyển dụng và phải được gia hạn sau hai năm.

Nếu chưa nhận được thẻ HMS, bạn phải nói chuyện với chủ nhân của mình.

Đọc thêm về thẻ HMS cho ngành xây dựng và thiết kế công trình

Đọc thêm về thẻ HME cho ngành dọn dẹp vệ sinh

Đọc thêm về thẻ HMS dành cho người chăm sóc xe, thay bánh xe và bảo quản cất giữ bánh xe